Autor: Andrzej Kozak © Opublikowano: 27.07.2021
Oto kolejna forma i kolejna tajemnica. Oto kata Unshū. Popularna na zawodach, lecz bardzo długa i wymagająca, złożona z wielu elementów. Zanim jednak ruszymy na trening - małe wprowadzenie.
Już na początku ogarnia nas konsternacja, albowiem pod nazwą Unshū mamy dwie zupełnie różne grupy kata. Pierwsza grupa, najbardziej znana, to formy »Shitō-ryū« oraz Shotokan (tam pod nazwą Unsū). Po te formy sięgają style pochodne (np. Shūkōkai, Gōsoku-ryū), a także Wadō-ryū.
Druga grupa to niektóre szkoły Shōrin-ryū (np. Shinshukan albo Kyudokan) oraz poszukiwacze wczesnych okinawskich sztuk walki (np. Koryu Uchinadi Kenpo Jutsu). Pomiędzy tymi dwiema grupami nie ma dużych podobieństw.
Powszechnie sądzi się,
że autorem kata Unshū jest peichin SEISHŌ ARAGAKI (1840-1920). Wielki mistrz i bardzo ważna postać w historii Karate. Riukuańską sztukę walki Te poznawał od dziecka, a w ciągu życia trenował też w Chinach, m.in. u Ryū Ryū Ko, słynnego mistrza stylu Białego Żurawia.
Z powrotem na Okinawie Aragaki udzielał lekcji wielu słynnym budoka, którzy później stworzyli własne style Karate (m.in. Kenwa Mabuni, Chōjun Miyagi , Kanbun Uechi, Gichin Funakoshi, Tsuyoshi Chitose). Aragaki nauczał kata Niseishi, Seisan, Sanchin, Sochin oraz Unshū właśnie.
Niektórzy twierdzą, że potem część uczniów Aragakiego rozwijała dalej styl Naha-te (później Gojū-ryū), a część wybrała bardziej ortodoksyjną linię, pod kierunkiem mistrza Chitose (w stylu Chitō-ryū). Super, to jak więc wygląda ortodoksyjne Unshū w Chitō-ryū? Tu kolejne zaskoczenie, ponieważ ta forma nie przypomina ani wersji Shitō-ryū, ani Shōrin-ryū i wygląda bardzo... „chińsko”, niczym trening Kung-fu.
A może, a może...
Aragaki wcale nie jest autorem najbardziej znanej wersji Unshū? Wszak, żeby poznać chińskie formy wcale nie trzeba było jechać do Chin. Wystarczyło odwiedzić słynne osiedle Kumemura, gdzie mieszkali chińscy kupcy, dyplomaci i inni notable, nierzadko znający chińskie sztuki walki.
Wśród nich, mistrz Wang-ji (okin. »WANSHŪ«), od 1683 r. nauczał w Tomari swej odmiany Kung-fu, a jego uczniowie przekazywali sztukę dalej, która po zaledwie 150 latach (!) dotarła do »SŌKONA MATSUMURY«. I może to on właśnie ułożył kata Unshū? A może przywiózł tę formę z Chin? Wszak sporo technik z Unshū odnajdujemy w „Bubishi”. A może sam dokonał zmian? A może Aragaki ułożył zupełnie inną formę, ale czerpiąc z tego samego źródła? A może, a może... Nie wiemy.
Co znaczy nazwa Unshū?
W kanji Unshū składa się z dwóch ideogramów 雲 手. Czytane po japońsku dają: kumo - chmura oraz te - ręka. Po chińsku znaczenie jest to samo, ale słowa inne: „yun” i „shou”. Na Okinawie szacunek dla kultury chińskiej był olbrzymi, więc czytano „un-siu” właśnie. Złożenie tych wyrazów jest tłumaczone jako „ręka w chmurze”, „ręka-chmura” ewentualnie „zachmurzona dłoń”.
Niektórzy doszukują się w kata Unshū obrazu nadchodzącej burzy. Wiatry wieją w różne kierunki, a z powoli przesuwających się chmur... czasem nagle strzeli piorun. Poezja, jak w wielu kata. Ale nie można zajmować się sztuką, nie mając wyobraźni.
Co dalej z Unshū?
Kenwa Mabuni, twórca »Shitō-ryū«, nauczał tej formy zarówno w dōjō na Okinawie (utworzonym w 1925 roku), jak i w samej Japonii, kiedy się do niej przeprowadził w 1929 r. W Osace właśnie nauczył kata Unshū Gigo (Yoshitaka) Funakoshi'ego - syna Gichina Funakoshi'ego. Funakoshi później włączył tę formę do stylu Shotokan jako Unsū. Przypuszcza się, że niewielkie zmiany techniczne w stosunku do pierwowzoru Mabuniego są dziełem właśnie Gigo Funakoshi'ego. Inni uczniowie Mabuniego, którzy otworzyli swoje szkoły (m.in. Ryusho Sakagami, Chōjirō Tani, Teruo Hayashi), także dokonali pewnych zmian.
Jako forma długa, trudna i efektowna, Unshū (lub Unsū) cieszy się oczywiście dużą popularnością na zawodach sportowych wśród młodych, wysoko skaczących karateka. Ale nie zapominajmy, że jest to jedna z najbardziej zaawansowanych form w Karate, łącząca wiele różnych elementów (m.in. z form Bassai/Passai, »KŪSHANKŪ/KANKŪ«, Chintō/Gankaku, Jitte/Jiin/Jion, »WANSHŪ/ENPI«). Do jej prawdziwego poznania i zrozumienia potrzeba lat treningu oraz poznania mnóstwa form. I w to nam graj.
