Autor: Maciej Kozak © Opublikowano: 20.04.2022
Forma Wanshū (Wansu) jest jedną z najstarszych i występuje prawie we wszystkich stylach Karate. Wywodzi się ze stylu Białego Żurawia, jest rasowa, treściwa i wymagająca wprawy. Ale od początku.
Historia
ginie w mrokach przeszłości, oczywiście. Poznawanie historii kata, a przez to Karate w ogóle, to trudne zadanie. Pierwsze zapiski, fotografie pojawiają się dopiero na początku XX wieku. Wcześniej, przez 500 lat ewolucji Karate, mało co dokumentowano, a wszystko opierało się na przekazie ustnym. Jeżeli dany mistrz sztuki walki nie miał ucznia i nie przekazał swojej wiedzy, była ona stracona na zawsze. Dzisiaj historycy mozolnie wygrzebują skrawki historii, lecz jest to mrówcza praca. A im starsza forma, tym trudniejsze zadanie.
Forma Wanshū jest bardzo stara.
Ze strzępów dokumentów wiemy, że w 1683 roku na Okinawę (wtedy jeszcze będącą niezależnym Królestwem Riukiu) przybył pewien chiński dyplomata imieniem Wanshū (chin. Wang-ji lub Wan-ji) i zamieszkał on w mieście Tomari. Był on oczywiście praktykiem sztuk walki, konkretnie szaolińskiego stylu Białego Żurawia, a swoją wiedzą w tej dziedzinie dzielił się z lokalnymi entuzjastami tematu. Nauki mistrza Wanga na terenie Tomari i ich wpływ na lokalne sztuki walki były fundamentem do rozwinięcia się pra-stylu Karate - Tomari-te, który później dalej ewoluował w style Karate praktykowane dzisiaj (m.in. Shōrin-ryū, Wadō-ryū). Wspominamy o tym w drugim artykule z cyklu »HISTORIA KARATE«
Wracając do kata,
nie jest pewne, czy to sam mistrz Wanshū ułożył omawianą formę, czy zrobili to jego uczniowie, na podstawie jego nauk (tak jak to było m.in. w przypadku »KŪSHANKŪ«). Wiemy na pewno, że na przestrzeni ponad 200 lat po śmierci pana Wang-ji jego uczniowie (i ich uczniowie) interpretowali jego nauki na kilka sposobów, ale o tym później.
Nazwa formy
jest różnie tłumaczona, szczególnie na Wikipedii. Prawda jest taka, że oryginalnie „Wang-shū” oznacza po prostu „Forma Wang'a”, od imienia mistrza, które z kolei można dalej tłumaczyć (z mandaryńskiego) na poetycko brzmiące: „doskonałe nadgarstki”.
Zaiste, w formie tej mamy m.in. charakterystyczne techniki kake-te (angażujące nadgarstki w celu przechwytywania ciosów), a także uwalnianie się z chwytu za nadgarstek i inne, „około-nadgarstkowe” techniki. Jednakże trzeba być bardzo ostrożnym przy tłumaczeniu dalekowschodnich języków, słów i imion, które potrafią oznaczać przeróżne rzeczy, zależnie od dialektu, czy konkretnej metody zapisu.
W stylu Karate Shotokan, Gichin Funakoshi zmienił nazwę formy na Enpi (lub Empi), co oznacza „lecąca jaskółka” lub „lot jaskółki”. Jeśli wierzyć legendom, mistrz Wang-ji stosował egzotyczne techniki z wyskoku, co być może zainspirowało mistrza Funakoshi do wymyślenia takiej nazwy właśnie, 250 lat później.
Bazowo, istnieją dwie wersje tej formy.
Tomari-no Wanshū to forma pochodząca z przekazu mistrza Kōsaku Matsumora, który z kolei poznał ją u swojego nauczyciela imieniem Kishin Teruya, który żył na Okinawie w pierwszej połowie XIX wieku i dziś jest uważany za pra-ojca stylu Tomari-te.
Itosu-no Wanshū, jak się łato domyślić, to wersja mistrza »ANKŌ ITOSU« który pierwotną formę poznał u swojego nauczyciela imieniem Gusukuma, w mieście Tomari rzecz jasna.
Wersja mistrza Itosu wyraźnie różni się od wersji Tomari. Jest o wiele krótsza - może dlatego, że mistrz Itosu, na potrzeby swojego programu nauczania, chciał wyciągnąć esencję ze starej formy i przetłumaczyć ją na współczesny (ówcześnie) język nauczania form Karate w szkołach. Wiele technik zostało ukrytych - do późniejszego odkrycia przez zaawansowanych karateka, na drodze pogłębionego treningu. Więcej o tym piszemy w »artykule poświęconym mistrzowi Itosu«
Technika walki.
W obu wersjach widać wyraźne podobieństwa, te same techniki, nawet jeśli ich kolejność jest poprzestawiana. W formach Wanshū spotykamy szeroki zakres technik, od wspomnianych „doskonałych nadgarstków” (bloki, przechwycenia, dźwignie), poprzez walkę w zwarciu (w bliskim dystansie), aż po efektowne wysoki i rzuty - szczególnie w wersji Tomari - długa, złożona i efektowna forma jest popularna na zawodach Karate.
Zarówno krótsza wersja Itosu, jak i dłuższa Tomari są uznawane za kata zaawansowane, wymagające wprawy i znajomości bardziej skomplikowanych ruchów oraz koncepcji walki. Również bunkai i oyo (analiza i zastosowanie w walce) to ciężki trening, w którym osoba początkująca mogłaby pogubić. Niezależnie od stopnia jednak, trzeba trenować.
